आयुर्वेदले यसो भन्छ
१। घ्यू र मह समान भागमा नखानु, यसले मिर्गौला, कलेजो र हृदयमा आघात पुयाउँछ ।
२। महलाई तातो भोजन संयोजनमा नमिलाउनु साथै महलाई नतताउनु । महलाई हल्का रूपमा तताउनाले पनि त्यसमा भएका अत्यावश्यक जीवनदायी अमृततत्व नाश भएर जान्छन् । साथै अमृत तत्वको विपरीत विषाक्त तत्व विकास भएर आउँछ ।
३। मह, दही, रक्सी र भलायोको साथमा गरम आहारको सेवन मनाहीगरिएको छ ।
४। मह र कमलवीज एकसाथ नखानु तर औषधिको रूपमा कुनै योगमा अत्यन्त मात्रामा प्रयोग गरेको खण्डमा हानी गर्दैन ।
५। खीर र खिचडी एकै पटक नखानु ।
६। खीर, दूधका अन्य परिकारको साथमा मासु खान हुँदैन । माछा, मासु र दूध संयोग विरुद्ध हुन्छ ।
७। दूध र दही एकै पटक नखानु वा दूध दही मिलाएर नखानु ।
८। भूइँकटहर र जामुन जस्ता फलफुलको साथमा दूध नपिउनु तर अन्य गुलियो फलफूलको साथमा दूध स्वस्थ्यकर र लाभदायक हुन्छ ।
९। कोदो, मुङ, मास, गहत, जस्ता अन्नको साथमा दूध नपिउनु ।
१०। मूला, धनिया, लसुनको साथमा दूध नपिउनु । मूला र दूधको लामो समयसम्म प्रयोगले विभिन्न प्रकारका रोग तथा कुष्ठ रोग उत्पन्न हुन सक्छ ।
११। नुन, तेल, सुकाएको साग र वर्षाको पानीको साथमा दूध र दूधबाट बनेको परिकार सेवन गर्नु हुँदैन ।
१२। तुलसी र अंकोल ९शीतल चिनी० को साथमा दूध लामो समयसम्म प्रयोग गर्नाले छालाको रोग हुन्छ ।
१३। शारीरिक परिश्रमपश्चात तत्काल भोजन वा दूध पिउनु हानिकारक हुन्छ ।
१४। खीर खाइसकेपछि तत्काल वा खीर खाएको ४ घण्टा नबित्दै पानीमा सातु घोलेर पिउनाले विरुद्ध हुन्छ किनभने यसले कफलाई अत्यन्त दुषित गर्दछ ।
१५। काँचो केराको तरकारी र दही प्रयोग गर्नुहुँदैन । यस्ता आहारको संयोजनले तत्काल वा केही समयपछि वमन हुने सम्भावना अत्यधिक हुन्छ ।
१६। काँचो सागपात, काँचो चनाको दाल वा चना खाइसकेपछि तत्काल दूध वा पानी पिउनाले पाचन प्रणालीमा असर पैदा हुन्छ ।
१७। बाल्यकालदेखि भेंडाको दूध नखाई ठूलो भैसकेपछि मात्र भेंडाको दूध, घ्यू, खानाले हृदयरोग हुने सम्भावना अधिक हुन्छ ।
१८। कुखुराको मासु र दही एकसाथ खानु हुँदैन ।
१९। बडहरको पाकेको फलको साथमा दही, मासको दाल, घ्यू, मह र सख्खर विरुद्ध हुन्छ । कतिपय अवस्थामा मृत्यु पनि हुन सक्दछ ।
२०। सुँगुर, बङ्गुर र माछा जस्ता प्राणीहरूको मासूसँग मह, गुँड, तिल, दूध, मूला, मास र अङ्कुरित अन्न विरुद्ध हुन्छ ।
२१। माछासँग दूध विरुद्ध हुन्छ । किनभने दूध शीतवीर्य हुन्छ र माछा उष्णवीर्य हुन्छ । यसकारण वीर्यमा परस्पर विरुद्ध भएको कारणले हानी गर्दछ ।
२२। मूलाको सागमा मख्खन मिलाएर खानु हुँदैन । सकेसम्म नौनी सबै प्रकारको अमिलो पेय एवम् ठोस भोजनको साथमा वा त्यस्ता भोजनहरू खाएको ३ घण्टाभन्दा पहिले दूध वा दूधबाट बनेका परिकारहरू खानु विरुद्ध हुन्छ । दूधको साथमा हल्का अम्ल फलफूल पनि नखानु राम्रो हुन्छ । परस्पर रस विरोधी भएको कारणले विरुद्ध हुन्छ ।
२४। कमलको मूलको तरकारीको साथमा दूध र मह खानु परस्पर विरोधी हुन्छ । कमलको जरा वा रस मिलाएर बनाएका औषधिहरू महमा चाटनाले वा दूधसँग पिउनाले हानी गर्दैन ।
२५। तोरीको तेलमा पकाईएको परेवाको मासुको साथमा दूध र महको संयोग विरुद्ध हुन्छ ।
२६। परेवाको मासु र प्याज एकै भोजनमा मिलाएर खानु हुँदैन ।
२७। परेको मासु र तेल संयोग विरुद्ध हुन्छ अतः परेवाको मासु तेलमा पकाउनु हुँदैन ।
२८। मासको दाल र मासका अन्य परिकारको साथमा सख्खर खानुहुँदैन ।
२९। तामा, पित्तल र काँस्यको भाँडोमा घ्यू राख्नुहुँदैन । यदि यसमा दश दिन वा सोभन्दा अधिक समयसम्म घ्यू राखियो भने विषाक्त प्रभाव उत्पन्न गर्दछ ।
३०। पाकेको रुख कटहर खाएको दश घण्टासम्म पान, सूर्ति तथा अन्य चूना मिसिएको खानेकुरा खानु हुँदैन । पेटभरी पाकेको कटहर खाई तत्काल चूना खानाले मानिसको तुरुन्त मृत्यु हुन्छ ।
३१। खाली पेटमा आँप खानु हुँदैन ।
३२। वकुल्लाको मासु सुँगुरको बोसोमा पकाएर वा एकसाथ प्रयोग गर्नुहुँदैन ।
३३। चिल्लो आहार सेवनपछि पानी पिउनाले श्वासनलीमा अवरोध उत्पन्न गर्दछ । तर तातो पानी सेवन लाभदायक हुन्छ ।
३४। माछा तथा सुँगुरको मासु सस्र्यूं एवम् तोरीको तेलमा तारेर खानुहुँदैन ।
३५। सुँगुरको मासु र बयर एकसाथ खानुहुँदैन ।
३६। पोइको सागसँगमा द्राक्षा प्रयोग गर्नुहुँदैन ।
३७। काकामाचीको फल एवम् सागको साथमा पिप्पली, मह, मरीच, सख्खर खानु विरुद्ध हुन्छ ।
३८। तित्रा, मयूर र कपिञ्जल नामक प्राणीको मासु एरण्डको तेलमा पकाउनु वा एरण्डको दाउराले आगो बाली पकाएमा परस्पर विरोधी भएर अत्यन्त हानी गर्दछ वा सो भोजन सेवनले तत्काल मृत्यु हुन्छ ।
३९। तीन महिना नपुगेको अन्न र एक वर्ष पूरानो अन्न एकै ठाउँमा मिलाएर पकाएको आहार कल्पना हानिकारक हुन्छ ।
४०। दूध र सतुवा एकसाथमा खानु हुँदैन । (आजको अर्थबाट)
